Nieuwe stichting bundelt krachten voor publicatie van standaardwerk over historische Friese portretten
Afgelopen donderdag 28 augustus 2025 is bij de notaris de Stichting Het Friese Portret opgericht. 

Een aantal experts op het gebied van de Friese portretschilderkunst heeft de handen ineen geslagen met als primair doel het publiceren van een standaardwerk over het alom gewaardeerde Friese portret uit de periode 1500-1800.

Het is inmiddels al weer bijna een eeuw geleden dat dr. Abraham Wassenbergh zijn proefschrift aan de Franse Sorbonne verdedigde en in 1934 publiceerde over de Friese portretkunst van de 16e eeuw, in 1967 gevolgd door een publicatie over portretten uit de 17e eeuw. 

De laatste jaren is mede door de digitalisering een grote hoeveelheid portretten herontdekt en ook de kennis over de in Friesland werkzame schilders heeft zich verder ontwikkeld. Zo publiceerde bestuurslid dr. Piet Bakker in 2008 zijn overzichtswerk De Friese schilderkunst in de Gouden Eeuw en wordt binnenkort in het Fries Museum de tentoonstelling over de Friese topschilder Wybrand de Geest geopend, waaraan diverse specialisten een bijdrage hebben geleverd, onder wie bestuurslid prof. dr. Marieke de Winkel. Het bestuur zal verder bestaan uit voorzitter dr. Carla van de Puttelaar, kunsthistoricus en kunstenaar, secretaris Hans Zijlstra, publicist over o.a. Friese portretten en penningmeester André Buwalda, die onderzoek deed naar Friese officiersportretten.

Om een uitgebreid vervolg op het werk van Wassenbergh te kunnen publiceren, zal de stichting onderzoek doen en faciliteren. Zij roept tevens bezitters van Friese portretten op zich te melden bij de stichting voor onderzoek en documentatie ervan. Op die manier kan dit belangrijke Friese erfgoed nog beter in kaart worden gebracht. Bij diverse fondsen zullen aanvragen gedaan worden voor de financiering van dit project, waar ook mogelijk een tentoonstelling uit zal voortvloeien.

Voorzitter dr. Carla van de Puttelaar: "Het lijkt ons een prachtig moment om de krachten te bundelen om de rijke Friese portretkunst met een breed publiek te kunnen delen. Waarbij aandacht zal worden besteed aan tal van aspecten zoals de kunstenaars, de voorgestelden en hun netwerk, de kleding en sieraden, en de sociale en economische context waarin de portretten zijn ontstaan.”

Familieportret Groningse familie Gerlacus-Persijn, door Herman Collenius, naar Menkemaborg

Vanaf 1 maart 2023 heeft de Tinco Lycklama Foundation een schilderij van de Kollumer schilder Herman Collenius in bruikleen gegeven aan de Menkemaborg in Uithuizen.

Gedurende 6 maanden hangt het familieportret Gerlacus-Persijn in een van de zalen boven een VOC-kist en naast een hemelbed.  Het schilderij is enkele jaren geleden verworven op een veiling in Engeland, nadat het lange tijd in een Britse particuliere collectie bewaard werd. Nu kunt u met eigen ogen zien hoe levendig Collenius de Groningse kinderen geportretteerd heeft.

In dezelfde periode kunt u genieten van de tentoonstelling De Grand Tour. De Groninger elite op reis.

Aan de hand van hun reisverslagen, attributen en souvenirs volgen wij onder andere de reizen van Groningers Elisabeth Anna Alberda, Gerard Horenken en Goosen Geurt Alberda. Ter afronding van de universitaire opleiding reisden jonkers door Europa om kunst en architectuur te bewonderen, taallessen te volgen en levenservaring op te doen.